W Peru nigdy nie było Criollo!

Czy wiesz, że w Peru nigdy nie było Criollo? Okazuje się, że słowo “criollo” w języku hiszpańskim oznacza po prostu “rodzimy”. Stąd wynika wiele nieporozumień związanych z tym rodzajem kakao.

Rdzenni mieszkańcy Peru używają nazwy “criollo”, by odróżnić rodzime kakao od nowo powstałych hybryd kakao. W ostatnich 50 latach zaszło tak wiele naturalnych i laboratoryjnych hybrydyzacji kakao, że w samym Peru odnotowano ich około 300 rodzajów. Za rodzime natomiast, uznano w Peru 3 rodzaje kakao: Chuncho, Amazonas Peru i Bianco Purano (1), które mają unikalne właściwości organoleptyczne (6).

Błędnie się również uważa, że są tylko trzy rodzaje kakao: Criollo, Forastero i Trinitario.

Ziarna Criollo są najwyższej jakości, ale drzewa są podatne na choroby (2). Forastero z natury ma bardziej zróżnicowane podłoże genetyczne i odnosi się do wszystkich innych rodzajów kakao (3). Trinitario natomiast powstało w wyniku naturalnej hybrydyzacji Forastero i Criollo; łączy w sobie cechy Criollo z odpornością na choroby Forastero (2). Trinitario obejmuje zmienną grupę kakao. Molekularna charakterystyka kiełków kakaowca wyróżnia 11 klastrów genetycznych: Criollo, Maran ̃on, Curaray, Iquitos, Nanay, Contamana, Amelonado (który okazał się być genotypem rodzicielskim dla starej grupy Trinitario) (4), Purus, Guiana, Nacional (4) i Nacional Boliviano (5) . Dlatego kakao Forastero składa się z 10 aktualnych klastrów genowych.

Źródła (na podstawie: “The History of Cacao and Its Diseases in the Americas” Jorge R. Dıaz-Valderrama, Santos T. Leiva-Espinoza, and M. Catherine Aime):

  1. Original Beans i Arevalo-Gardini, E., Meinhardt, L. W., Zun ̃iga, L. C., Arevalo-Gardni, J., Motilal, L., and Zhang, D. 2019. Genetic identity and origin of “Piura Porcelana”—a fine-flavored traditional variety of cacao (Theoborma cacao) from the Peruvian Amazon. Tree Genet. Genomes 15:11.
  2. Cuatrecasas, J. 1964. Cacao and its allies: A taxonomic revision of the genus Theobroma. Contrib. U.S. Natl. Herb. 35:379-614.
  3. Cheesman, E. E. 1944. Notes on the nomenclature, classification and possible relationships of cacao populations. Trop. Agric. 21:144-159.
  4. Motamayor, J. C., Lachenaud, P., da Silva e Mota, J. W., Loor, R., Kuhn, D. N., Brown, J. S., and Schell, R. J. 2008. Geographic and genetic population differentiation of the Amazonian chocolate tree (Theobroma cacao L.). PLoS One 3:e3311.
  5. Zhang, D., and Motilal, L. A. 2016. Origin, dispersal, and current global distribution of cacao genetic diversity. Pages 3-32 in Cacao Diseases: A History of Old Enemies and New Encounters. B. A. Bailey and L. W.
    Meinhardt, eds. Springer.
  6. Garcıa Carrion, L. F. 2010. Catalogo de Cultivares de Cacao del Peru, 1st ed. Ministerio de Agricultura y Riego, Lima, Peru.

 

Mapka ukazująca występowanie rodzajów kakao.